จัดสังเกตุ พระสมเด็จพิมพ์เจดีย์ คือให้เอาไม้บรรทัดทาบ ตั้งแต่ปลายพระเกศกับฐานล่างสุดทั้งสองด้าน จะเป็นรูปสามเหลี่ยมหน้าจั่ว หรือเหมือนเจดีย์ตามวัดทั่วไป
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)
จุดสังเกตุ ให้ดูชายจีวรจากศอกถึงเข่าด้านซ้ายขององค์พระ บางองค์เห็นได้ชัด บางองค์เห็นแค่รำไร
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)
จุดสังเกตุ พระพิมพ์นี้ คือ ลำตัวองค์พระจะเป็นรูปทรงกระบอก ตั้งแต่อกถึงเอว เนื้อผงดินสอเหลือง ผสมข้าวสุก เส้นซุ้มม้วนตัวหดเข้าอย่างธรรมชาติ
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)
เนื้อแก่ผงพุทธคุณ ปริ หด แห้งตามกาลเวลา คราบรักยากไม้ มีให้เห็นกระจายทั่วองค์พระ
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)
สร้างแม่พิมพ์ของช่างสิบหมู่ ยุคกลาง สมัยรัชกาลที่ 3-4 พ.ศ. 2390-2400 ในขณะนั้นก็มีหลวงวิจิตรนฤมล เข้ามาช่วยแก่แม่พิมพ์ด้วย พระสมเด็จพิมพ์นี้ นับเป็นพระที่มีแม่พิมพ์สวยงามมากๆ พิมพ์หนึ่ง
ศิลปะการแกะแม่พิมพ์ ของช่างสิบหมู่ สวยงาม องค์พระสง่างาม จุดสังเกตุ ให้ดูใต้เส้นซุ้มด้านขวาองค์พระจะมีต่ิงแหลมขีดคล้ายฟันหนู ของกระจกด้านขวาองค์พระ จะมีสามเส้น พิมพ์นี้หลายๆ คนเข้าใจว่า เป็นแม่พิมพ์ของหลวงวิจิตรนฤมล แท้จริงแล้วเป็นแม่พิมพ์ของช่างสิบหมู่ ที่แกะมาสวยงามมากๆ พระสมเด็จพิมพ์นี้ ซอกรักแร้ทั้งสองข้างสูงเสมอกัน เส้นซุ้มลักษณะเส้นขนมจีน
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)
แม่พิมพ์ยุคต้นสร้างเมื่อ พ.ศ. 2369-2390 หลวงสิทธิการโยธารักษ์ หัวหน้าช่างสิบหมู่ แกะแม่พิม์ถวาย
ศิลปะการแกะแม่พิมพ์ ของช่างหลวง (หลวงสิทธิการโยธารักษ์)
จุดสังเกตุ คือ องค์พระล่ำสัน ใหญ่ เส้นซุ้มหวายผ่าซีก ปลายฐานมนเชิดขึ้น เหมือนหัวเรือสำเภา เศียรโตเหมือนผลมะตูม และที่สำคัญไม่มีกรอบกระจก หรือเส้นวาสนา (เส้นเงินล้าน) พระพิมพ์นี้สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2369-2390 โดยรวมจะไม่ค่อยมีมวลสารให้เห็นมากนัก เนื้อจะค่อนข้างแก่ปูน เป็นส่วนใหญ่ คราบฝ้าขาวๆ คือน้ำปูนระเหิดออกมา ไม่ใช่คราบแป้งโรยพิมพ์ อย่างที่หลายคนเข้าใจ
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)
สร้างในรัชกาลที่ 3-4 ตั้งแต่ พ.ศ. 2390-2400 ช่างแกะแม่พิมพ์ถวายคือ หลวงวิจิตรนฤมล หัวหน้าช่างสิบหมู่
จุดสังเกตุ พระสมเด็จพิมพ์นี้ คือ เส้นซุ้มเหมือนระฆังครอบแก้ว มีความสมดุลทั้งซ้ายและขวา ซองรักแก้สูงเสมอทั้งสองด้าน ฐานล่างสุดทั้งสองข้างทะแยงเข้ามุม เศียรเหมือนเม็ดพริกไทย ไม่มีเส้นวาสนาหรือกรอบกระจก เนื้อแก่ผงพุทธคุณ มวลสารค่อนข้างละเอียด
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)
สร้างสมัยรัชกาลที่ 4-5 พ.ศ. 2400-2415 ช่างที่แกะแม่พิมพ์ถวาย คือ หลวงวิจารณืเจียรนัย
ช่างทองราชสำนัก การสร้างแม่พิมพ์ในยุคนี้ถือว่าสมบูรณ์ที่สุด และสวยงามที่สุด คมชัดลึก
องค์พระสง่างามมากๆ และเป็นที่ต้องการของกลุ่มนักนิยมพระสมเด็จทั้งหลาย
เริ่มจากการสร้างแม่พิมพ์ทั้งหมดมีประมาณ 300 กว่าพิมพ์ ซึ่งในวงการพระเครื่องได้ปรับจำนวนพิมพ์เหลือ 249- 164 และที่สุด
เหลือแค่ 5 พิมพ์ ที่นิยมในปัจจุบัน ได้แก่ พิมพ์ใหญ่ พิมพ์เจดีย์ พิมพ์ฐานแซม พิมพ์เกศบัวตูม และพิมพ์ปรกโพธิ์
จัดสังเกตุ มีเส้นผ้าทิพย์ใต้ตัก จัดเป็นพิมพ์ที่ 1 พระองค์นี้เป็นพิมพ์เดียกันกับองค์ครู* ที่ชื่อ “เสี่ยดม”
ความสวยงามไม่แพ้องค์ครูเลย คมชัดลึก พิมพ์ของหลวงวิจารณ์เจียรนัย ช่างทองราชสำนัก ฝีมือประณีต
* องค์ครู หมายถึง คำฉายาที่ใช้เรียกองค์พระต้นแบบตามชื่อของเจ้าของพระ
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)
จุดสังเกตุ คือ เกศขององค์พระจะทะลุเลยซุ้มออกไป
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)
จัดเป็นพิมพ์ที่ 2 พระองค์นี้เป็นพิมพ์เดียวกับองค์ครู “องค์ขุนศรี” จัดสังเกตุ ลำตัวจากเอวถึงอกเป็นรูปตัว V ซอกแขนซ้ายองค์พระจะสูงกว่าซอกแขนขวา ฐานกลาง (ฐานที่ 2) คมขวานฐานสิงห์ ตรงกลางหย่อนโค้งตกท้องช้าง
ที่มา : หนังสือจักรพรรดิแห่งพระเครื่อง หนังสือประกอบการเรียนการสอน หลักสูตรการศึกษาพระเครื่องพระสมเด็จ (โต พรหมรังสี) สถาบันการศึกษาทางไกล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ศูนย์พระเครื่องบารมีสมเด็จโต (อมตะสยาม)